Koncepcja NDT-Bobath została stworzona w latach 40 XX w. przez Bertę i Karla Bobath. Jest to metoda neurofizjologiczna, nieinwazyjna. Stosuje się ją z powodzeniem u wcześniaków, niemowląt i dzieci starszych.
Podstawowym założeniem tej terapii jest przygotowanie pacjenta do możliwie samodzielnego funkcjonowania.
Metoda NDT-Bobath nie zawiera żadnych gotowych zestawów ćwiczeń. Cała strategia postępowania usprawniającego oparta jest na wnikiliwej analizie problemu klinicznego, precyzyjnej ocenie zarówno rozwoju psychomotorycznego jak i potencjału rehabilitacyjnego.
Koncepcja Bobath zakłada współpracę zespołu złożonego z rodziny, lekarza, pielęgniarki, fizjoterapeuty, logopedy, psychologa. Działanie takie pozwala na stosowanie prawidłowych oddziaływań przez 24 godziny. Wówczas pacjent może być usprawniany jako cały człowiek.
Celem usprawniania jest rozwinięcie odruchów prawidłowych oraz hamowanie odruchów patologicznych z jednoczesną normalizacją napięcia mięśniowego. Wszystkie ruchy muszą być kontrolowane rękami terapeuty.
Manipulacje punktami kluczowymi:
- głowę, szyję i tułów
- obręcz barkową i kończyny górne
- obręcz biodrową i kończyny dolne
Poruszanie tymi obszarami ma ułatwiać wystąpienie prawidłowych reakcji nastawczych, równoważnych i obronnych.
Prawidłowo wykonywane zabiegi pielęgnacyjne, karmienie, noszenie dziecka, czy zabawa z nim są naturalnym sposobem utrwalenia wzorców ruchowych wspomaganych przez fizjoterapeutę.
Stosowane tu ćwiczenia nie stanowią żadnego zamkniętego (skończonego) zasobu czy schematu a ich całość można podzielić umownie na cztery grupy:
• ćwiczenia regulujące ustawienie głowy w przestrzeni oraz prawidłowe ułożenie głowy względem ciała
• ćwiczenia polegające na ułatwieniu ruchów ciała dziecka za pomocą zmian ułożenia punktów kluczowych
• ćwiczenia wyrabiające odruch równowagi
• ćwiczenia wyrabiające tzw. odruch obronny
Metoda ta jest stale modyfikowana i unowocześniania.
U dzieci ze zwiększonym napięciem mięśniowym unika się pozycji statycznych (zwiększają napięcie mięśni);
Stosuje się rotacje tułowia: stosuje się trakcję powierzchni stawowych (np. w stawach biodrowych); stosuje się techniki rozluźniające napięcie mięśni (wstrząsanie tułowia i kończyn)
U dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym stosuje się pozycje statyczne (zwiększają napięcie mięśnie) oraz stosuje się aproksymację powierzchni stawowych (docisk).
Torowanie prawidłowych wzorców ruchowych odbywa się przez stymulację punktów kluczowych na ciele dziecka (głowa, szyja, tułów, obręcz barkowa, obręcz biodrowa. Najważniejszym punktem kluczowym jest głowa, gdyż tułów i kończyny „podążają za głową”. Bardzo istotna w torowaniu jest stymulacja odruchów równowagi.
Fizjoterapeuta stymuluje punkty kluczowe wyzwala prawidłowy wzorzec ruchowy.
Prawidłowe wzorce ruchowe są wykorzystywane przez dziecko w czynnościach dnia codziennego.
Ćwiczenia są prowadzone z wykorzystaniem kolorowych piłek, wałków (stymulacja naturalnej ciekawości i aktywności dziecka) oraz luster (wzrokowe wzmocnienie prawidłowych wzorców).
Usprawnianie według koncepcji NDT-Bobath jest szczególnie przydatne w leczeniu niemowląt i dzieci, ponieważ może być włączone w ich biologiczny rytm dnia.
terapeutka met. NDT-Bobath mgr Agnieszka Iskrowicz-Bałys
